Bodyparts targetten
Je paard leert targetten naar de hand of naar een voorwerp met elk gevraagd lichaamsdeel: knie, oor, neus, schouder, heup, voet, staart enz. Aan de hand van het targetten van de kin van je paard (de achterkant van de mond) kan je een paard bijvoorbeeld vragen om achteruit te gaan, en andere rare toestanden die al dan niet toch nog praktisch kunnen uitdraaien.
Als je gewoon een vrolijk, handzaam paard wil dan kan je uiteraard perfect voort zonder je paard z’n lichaamsdelen te leren kennen. Of misschien is het voldoende voor je als je de lichaamsdelen van je paard voor hem benoemt terwijl je hem borstelt of zo, net zoals je de dingen in z’n omgeving benoemt.
De belangrijkste reden om het targetten van lichaamsdelen als basisoefening aan te leren is echter zeker en vast de doorgedreven bewustmaking van waar het eigen lichaam is, waardoor elke beweging die je vraagt met meer begrip kan uitgevoerd worden. De hersenen sturen het lichaam, en niet andersom. Het kan in het begin nogal omslachtig lijken om elk lichaamsdeel apart te leren sturen, maar het eindresultaat is dat je op een bepaald moment een beweging niet meer apart moet aanleren maar gewoon kan samenstellen als een combinatie van kleine dingetjes die je paard al kan.
Dat geldt niet alleen voor het paard, maar ook voor de trainer: hoe kan je iets uitleggen aan je paard als je het niet voor jezelf duidelijk kan uitleggen? Denken aan bewegingen als een combinatie van bepaalde lichaamsdelen helpt om de volgorde van het trainen beter te analyseren, en bijgevolg makkelijker te trainen.
Het targetten van lichaamsdelen kan je aanleren in volledige vrijheid en in die zin lijkt dit werk heel erg op hoe bijvoorbeeld zeeleeuwen worden getraind. Ook in moderne dierentuinen is het targetten van lichaamsdelen heel gewoon: het dier wordt vooral geleerd elk lichaamsdeel voor kortere of langere tijd aan te bieden, om zich te laten verzorgen bijvoorbeeld.
Het is ook bijzonder omdat het voortbouwt op een natuurlijke reactie die er meestal in de eerste plaats wordt uitgetraind, namelijk het naar je toe bewegen. Alle andere training gaat ervan uit dat het paard geheel of gedeeltelijk moet wégbewegen, wijkend voor (lichte) druk. Zelfs targetten wordt meestal slechts aangeleerd voor spel, zoals kegeltjes targetten of met een bal spelen, of het aanleren van verschillende symbolen (‘discriminatie’). Met deze oefeningen ga je dus voorbij het standaard-trainen!
Een tweede toepassing is om je paard te leren targetten tegen voorwerpen, en niet alleen om ermee te spelen. Je kan een paard bijvoorbeeld een voorwerp laten aanraken met z’n neus, maar ook met z’n voet. En niet alleen een voorwerp: een ‘thuisplaats’ (‘stationary target’) bijvoorbeeld – een plaats aan de muur of op de grond waar hij mee in contact moet blijven terwijl de dierenarts hem verzorgt. Dat is niet alleen maar praktisch, maar geeft je paard ook een taak zodat hij afgeleid is van de misschien wel vervelende verzorging.
Een meer gevoelsmatige reden om je paard te leren targetten met z’n lichaamsdelen is het mogen aanraken. Meestal mogen wij wel het paard aanraken – meer nog: we vinden dat het paard daar nooit en nergens bezwaar tegen mag maken – maar omgekeerd mag nooit. We verwarren onvoorwaardelijke gehoorzaamheid een beetje met bewegingsloosheid van het paard, tenzij op commando, als we rijden of grondoefeningen doen. Als we een paard ook leren dat hij ons wél mag aanraken, op een rustige, beleefde en gecontroleerde manier, dan is dat ook een kwestie van vertrouwen geven. Een klein beetje meer gelijkwaardigheid in de relatie.
Na een paar lichaamsdelen gaat je paard plots het idee ‘targetten met een lichaamsdeel’ begrijpen. Hij leert bijvoorbeeld eerst ‘kin’, dan ‘oor’, dan ‘schouder’, en dat zijn misschien oefeningen die onderling geen samenhang hebben voor je paard tenzij dat hij ervoor beloond wordt. Maar plots begrijpt je paard als het ware vanzelf hoe hij heup en staart naar je toe kan bewegen: het concept ‘targetten’ is gevormd. Precies dat begrip zal maken dat je de lichaamsdelen onderling zal kunnen combineren in meer ingewikkelde bewegingen zoals zijwaarts gaan. De delen van de romp zijn moeilijker aan te leren dan de ‘bewegende’ delen zoals neus, en voeten. Het is moeilijk voor paarden om dit als aparte delen van hun lichaam te zien. Maar zodra ze één rompdeel doorhebben (zoals ‘schouder’) begrijpen ze al snel het algemene idee – “isoleer en beweeg dat ene lichaamsdeel naar…”.
De volgende moeilijkheid is de stap naar de vloeiende, vanzelfsprekende en onmiddellijke uitvoering – je zal je paard echt heel hard zien nadenken over hoe hij dat ook weer moet doen, zijn rechterachterbeen naar voor bewegen en hoe hij direct daarna zijn lichaam moet her-arrangeren om in een volgende opdrachtje zijn linkervoorknie te bewegen.
Een derde stap waar we niet bij stilstaan, is hoe moeilijk het is om anders te bewegen dan in de ‘vanzelfsprekende’ richting. Een schouder die opzij moet, en niet vooruit of achteruit. Een oor dat opzij, omlaag moet. Een voet die wat meer opzij moet. En de laatste horde die moet genomen worden is de combinatie van twee lichaamsdelen: heup en schouder, bijvoorbeeld, om zijwaarts te bewegen.
Wat doe je daarna met het ‘wijken voor druk’? Gaat dat dan niet verloren? Welnee – je paard zal immers de twee leren. Anders dan andere paarden zal je paard echter perfect ‘tweetalig’ zijn, wat sommige dingen echt wel makkelijker voor jou zal maken in de omgang. Een voorbeeld: als je je paard dichter naar je toe wil hebben (zoals wanneer je staat te zadelen in een gangpad en er komt een ander paard aan). moet je niet meer om hem heen lopen om ‘m van daar uit de weg te doen wijken bijvoorbeeld. Of het voetenwerk van je paard: je zal hem leren voelen waar hij z’n voeten zet, en zo heel bewust en heel exact te bewegen.
Lichaamsdelen leren targetten is een wat meer gevorderde oefening. Niet alleen omdat je zeker van jezelf en je paard moet zijn om hem naar je toe te laten komen, maar ook omdat het trainen zelf extra aandacht vraagt – niet alleen van jou, maar ook van je paard.
