Als ratten, dan paarden?
Eén van de moeilijkste dingen om te weten of dieren zelfbewustzijn hebben is dat we het niet kunnen vragen. Dus verzinnen we allerlei proeven, zoals spiegeltests en symbolen herkennen, in de hoop dat we zo kunnen uitvissen hoe het er daarbinnen aan toe gaat.
Er zijn heel wat wetenschappers (jawel, nu op dit moment) die vinden dat het qua zelfbewustzijn gewoon op “uit” staat bij dieren. Een soort veredelde organische machines dus, met (misschien) primaire emoties maar zéker geen dingen als poezie. Maar het is natuurlijk zo dat bij sommige aandoeningen (autisme, dementie, beroertes) ook ménsen niet slagen in zo’n proeven – en dan wordt er geméten in de hersenen hoe het zit, door neurologen.
Als we nu dezelfde hersenactiviteiten meten bij dieren, kunnen we dan besluiten dat het omgekeerde ook waar is? Er zijn recente onderzoeken die hersencircuits hebben gemeten bij apen, maar ook bij ratten – hersencircuits voor zelfreflectie. Nadenken over jezelf, dus – en dat impliceert per definitie zelfbewustzijn.