Klassiek conditioneren
Klassiek conditioneren (ook wel respondent conditioneren) is gebaseerd op het werk van Pavlov en later nog veel verder uitgewerkt door mensen als Rescorla en Wagner.
Klassiek conditioneren gaat over hoe prikkels uit onze omgeving elkaars betekenis kunnen overnemen. Als een paard van nature reageert op een prikkel uit z’n omgeving (hij moet het niet eerst leren, z’n reactie is ongeconditioneerd), en die natuurlijke prikkel wordt steeds voorafgegaan door een nieuwe prikkel (die eerst geen gedrag uitlokte bij het paard), dan gaat het paard dezelfde reactie uiteindelijk ook tonen op die nieuwe, nu geconditioneerde (= geleerde) prikkel.
Kijk eens naar het filmpje heronder, en het wordt je duidelijker:
(The Office Classical Conditioning from Susann Stanley on Vimeo.)
Als de computer helemaal in het begin moet herstarten, reageert Dwight er helemaal niet op. Het geluid heeft geen betekenis voor Dwight. Maar als Jim hem een snoepje aanbiedt, neemt Dwight dat snoepje wél graag aan: hier reageert hij wél spontaan op, hij heeft het niet eerst moeten leren.
Telkens als de computer herstart presenteert Jim een snoepje aan Dwight. Uiteindelijk strekt Dwight z’n hand al uit zodra hij het herstart-geluid hoort – hij heeft de twee geassocieerd, er een verband tussen gelegd. Het geluid dat eerst geen betekenis had, lokt nu wél een aangeleerd gedrag uit.
Dit principe is erg belangrijk voor onze rijhulpen, want het verklaart bijvoorbeeld waarom een paard dat in het begin alleen vanop een beenhulp of zelfs een zweephulp vertrekt, dat uiteindelijk ook doet voor het haast onmerkbare veranderen van je zithouding.
Een goed begrip van hoe klassiek conditioneren werkt is dus belangrijk voor het goed aanleren van cues en hulpen.
Dit eenvoudige basisprincipe is ook de eerste oefening bij clickertraining: leren dat het bridge-geluid iets fijns aankondigt.
Bijvoorbeeld: een schildpad leert het geluid van een clicker associeren met voedsel.
Klassiek conditioneren gaat dus over het leren reageren op een nieuwe aan te leren cue, die altijd net vóór de oude cue gepresenteerd wordt.
Niet alleen reflexgedrag kan worden uitgelokt door zo’n nieuwe cues, ook emoties. Emoties worden uitgelokt door prikkels in de omgeving. Emoties kunnen dus óók op cue worden gezet.