Het heet clickertraining, niet voertraining
Ellen, die aan Parelli doet, vertelt me :
Hetzelfde kun je, naar mijn mening, veel praktischer bereiken met lichaamstaal en rust als beloning. Hetzelfde principe, maar dan zonder onnodige tools als clicker en snoepzak, en werkend op grotere afstand dan alleen maar op aanraak-afstand.
Plus op wedstrijden mag je niet met voedselbeloningen werken.
Praktischer soms wel, beter niet altijd, het hangt ervan af. En je BLIJFT toch niet rondzeulen met wortelschijfjes, net zoals jij toch ook niet blijft rondzeulen met carrotsticks?
Aanraak-afstand? Waar dient die bridge voor, denk je?
Of bedoel je dat een voedselbeloning uit de hand moet komen? Maar dan is de opdracht al uitgevoerd, nietwaar, dus dat kan het probleem niet zijn waar je mee zit?
Wat mij steeds weer opvalt is hoe MENSEN graag bepalen waar hun paarden voor willen werken. Wel, er is geen lijn in te trekken – de PAARDEN bepalen waar zij voor willen werken, en de omstandigheden wisselen voortdurend, dus ook waarvoor en waardoor ze gemotiveerd kunnen worden. Het is voor mij duidelijk, dat voedsel een ongelooflijk sterke motivator voor de meeste paarden is; ik zie niet in waarom ik dat “wapen” niet zou mogen inzetten bij het trainen, alleen omdat het consequenties heeft waar ik me ook mee moet bezighouden. De voordelen wegen ruimschoots op tegen de nadelen, althans voor mij.
Je begint met veel voer op de grond omdat dat nu eenmaal de sterkste motivator is, en omdat je zo een goodwill-bankrekening opbouwt voor straks bij het rijden; en het installeert de bridge. Die bridge dient voor de aanleerfase en voor uitzonderlijk goede uitvoeringen. Eerst beloon je voor elk klein dingetje, daarna moet een paard steeds meer doen en steeds preciezer zijn in z’n respons (lussen, kettingen, stimuluscontrole).
Tijdens een wedstrijd kan een beloningsschema er dus als volgt uit zien:
- voortdurend veel loslaten, na elke cue, enkel door je vingers even te openen en je been eraf te halen
- waar mogelijk zijn oefeningen na elkaar opgebouwd al back-chainend in kettingen, waardoor het paard voor een moeilijke oefening wordt beloond door een makkelijke oefening
- de laatste reeks (afwenden, halthouden, groeten, weer wegrijden en de rijbaan verlaten) is opgebouwd als een ankerketting
- buiten de rijbaan bridge je en stap je af, waarna je paard een halve emmer wortelen krijgt.
Bovendien geldt steeds dat de ontvanger bepaalt of iets een beloning is of niets. Mogen ophouden met draven kan een grotere beloning zijn dan een wortelschijfje. Belonen hoeft geen voer te zijn, of aaien. Het kan àlles zijn wat je paard graag doet. Het kan ook een geconditioneerde, secundaire bekrachtiger zijn, zoals Parelli’s friendly game (waarbij het “rub to a stop” als een soort tactiele bridge werkt die naar stil mogen staan leidt). Het is de ontvanger die bepaalt, nietwaar… en dat werkt naar twéé kanten. Je kan wel willen dat jouw paard voedsel als de belangrijkste beloning ever ziet, als het niet zo is dan is het niet zo. Wat in zo’n “geval” dan kan werken is met voedsel belonen als je paard juist wél rustiger moet.
Tenslotte heet het clickertraining, en niet voertraining.
Als je bang bent voor de tijd/inspanning die het neemt om de consequenties van met voedsel trainen (zoals beleefdheid) op te lossen, da’s je goed recht. Persoonlijk vind ik het jammer dat je die motivator laat liggen, maar je moet je er uiteindelijk zélf goed bij voelen (trainen moet ook bekrachtigend zijn voor de trainer). Bovendien: nogal wat mensen overschatten hun eigen leiderschap nog al eens – haal een wortel boven, en het blijkt plots dat je toch niet zoveel over je paard hebt te zeggen dan je daarvoor wel dacht :-). Dus: voel je je er niet goed bij, niet doen.
De ECHTE kracht van clickertraining ligt echter NIET bij het trainen met voedsel: die ligt bij het trainen met de bridge. Dat signaal “dat heb je goed gedaan” is het échte werktuig; het voer schept de motivatie voor het werk, maar de bridge maakt dat je chirurgisch juist kan aanduiden wàt het precies is dat je goed vindt. Wat voor beloning er ook achterna komt. Het is de bridge die maakt dat paarden exact weten wat goed is, vooral als het moment komt dat ze zo “clickersavvy” zijn dat ze zelf actief meezoeken tot ze de bridge horen. Wie dat voor het eerst ziet gebeuren bij z’n paard, de opluchting, de mentale “release”, of zelfs het als een gek gaan rondbotsen (“ik heb het, ik heb het!”) zonder nog zelfs de moeite te nemen om een voedselbeloning te komen halen, die begrijpt wat ik bedoel.
Wat ik toch minstens zou willen meegeven is: zeg hardop tegen je paard “dat heb je goed gedaan”. Niet “braaaaf” of “gooooooed zo”, maar een consequent getimed, kort geluid dat je koppelt aan de release. Je zal merken dat je paard het gaat leren zien als bijkomende informatie (het is niet omdat ze zelf nogal zwijgers zijn, dat ze niet goed kunnen horen). Je paard heeft RECHT op zoveel mogelijk informatie, je wil je paard uiteindelijk opzetten voor succes.
Dat gezegd zijnde: het is niet de bedoeling van clickertraining om te blijven clicken (bridgen). het is de bedoeling om van de click, de bridge, en dus ook het voer, vanaf te komen. Clicken en voeren dient dus om iets aan te leren, NIET om het geleerde in stand te houden. Even belangrijk als iets al shapend aanleren, is dus ook het al shapend afbouwen van click en voerbeloning.